سامانه جامع مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی دانشگاه صنعتی شریف

طیف سنجی اشعه X

یکی از آنالیزهایی که براساس برهمکنش بین پرتوی ایکس و نمونه شکل گرفته است، آنالیز XPS می‌باشد. XPS یک آنالیز قدرتمند برای ارزیابی سطح نمونه به شمار می‌رود که اولین بار در سال 1887 توسط هرتز و بر مبنای اثر فوتوالکتریک بنا شد و از سال 1960 توسط دانشمندانی مانند Siegbahn رشد مضاعف یافت. آنالیز XPS، در حقیقت یک تکنیک کمی ـ طیفی است که در آن نوع عناصر و ترکیب شیمیایی عناصر موجود در سطح نمونه قابل‌استخراج است. مهم‌ترین کاربردهای این آزمایش را می‌توان به شرح ذیل بیان نمود: 1- شناسایی عناصر (همه عناصر به جز هیدروژن و هلیوم با این روش قابل شناسایی می‌باشند) 2- تعیین ترکیب عناصر سطح (معمولاً در فاصله 10-1 نانومتر از سطح) با دانستن انرژی قیدی، شکل پیک و اندازه گیری پارامتر اوژه می‌توان ترکیب شیمیایی عناصر را شناخت. 3- تعیین عناصر آلوده‌کننده سطح 4- تعیین یکنواختی ترکیب 5- ضخامت یک تک‌لایه و یا ماده چندلایه‌ای 6- پروفایل عمقی براساس مسیر فرودی پرتو ایکس. می‌توان پروفایل عمقی سطح نمونه را نیز ارزیابی نمود. این آنالیز برای ترکیبات غیرآلی، آلیاژهای فلزی، نیم‌رساناها، پلیمرها، شیشه‌ها، سرامیک و حتی در صنعت کاغذ، چوب و صنعت بنزین استفاده می‌شود.

انجام XPS , شناسایی روی سطح

با توجه به نیاز این آزمایش به خلأ 10- میلی‌بار و محدودیت تعداد نمونه حداکثر تعداد نمونه گرفته‌شده در هفته 10 عدد است، همچنین بسته به شرایط آزمایشگاه در هفته تعدادی نمونه سریع با تعرفه بیشتر نیز پذیرش می‌شود. لذا برای آگاهی از صف نمونه‌ها قبل از ثبت درخواست با پذیرش تماس بگیرید.

از فرستادن نمونه‌های متخلل و نمونه‌هایی که با خلأ مشکل دارند خودداری فرمایید. ابعاد نمونه‌های لایه‌ای حتی‌الامکان 1*1 سانتیمتر باشد. مقدار نمونه‌‎های پودری حدود 5 میلی‌گرم باشد. نمونه‌های محلول یا باید خشک شوند یا به‌صورت قطره‌قطره و در چندبار متوالی در روی یک زیرلایه مانند لام چکانده شود به‌طوری که زیرلایه دیده نشود، در این حالت هرچقدر محلول یکنواخت‌تر و غلیظ‌تر باشد بهتر است. نمونه‌ها بعد از آماده‌سازی باید در محفظه خلأ قرار داده شود و تا رسیدن به خلأ میلی‌بار امکان گرفتن آزمایش نیست. 1- نمونه لایه‌ای باید دارای ابعاد حداقل 0.5*0.5 سانتیمتر و حداکثر 1.5 *1.5 سانتیمتر و ضخامت حداکثر 5 میلی‌متر باشد.(پشت نمونه باید مشخص شود) 2- نمونه‌های پودری در آزمایشگاه به‌صورت قرص آماده‌سازی می‌شوند (پودر باید به اندازه‌ای باشد که یک سطح 1.5*1.5 سانتیمتر را پوشش دهد) 3- نمونه‌های مایع باید روی یک لام 1*1 سانتیمتر در چندین مرحله چکانده شود به‌صورتی که زیرلایه کاملاً پوشانده شود ( این عمل در آزمایشگاه انجام می‌شود، در این حالت یکنواختی مایع مهم است)

ETC ( ETC )

نام : شدت (1 الی 6 پیک) ( Intensity )

نام : شدت (7 الی 9 پیک) ( Intencity )

نام : شدت (10 الی 12 پیک) ( Intensity )

نام : شدت (1 الی 6 پیک) (نمونه صف سریع) ( Intensity )

نام : شدت (7 الی 9 پیک) (نمونه صف سریع) ( Intensity )

نام : شدت (10 الی 12 پیک) (نمونه صف سریع) ( Intensity )